Direnen işçilerden ikisi ile sürece dair söyleşi yaptık. İşçiler yaşanan süreci aktararak çalışma koşulları ve artan baskılar vb. konularda düşüncelerini paylaştı.
İstanbul Esenyurt’ta bulunan ve Samsung’a üretim yapan Sunny Atmaca Bilgisayar’da Hak-İş’e bağlı Özçelik-İş’te örgütlenip yetki çoğunluğu alan işçilerden 20’si işten atıldı. 60 işçiyi ise izne çıkaran Atmaca Bilgisayar patronu, 200 işçinin çalıştığı fabrikada işten atma gerekçesi olarak küçülmeye gittiğini öne sürdü.
28 Temmuz’da her gün 16.00 ve 18.00 saatleri arasında Atmaca Bilgisayar önünde eylem yapan işçilerin direnişi, iki haftaya yaklaşmakta. İşe iade edilmeyi ve sendikal haklarının tanınmasını isteyen işçiler, talepleri karşılanana kadar eylemlerine devam edeceklerini söylüyor.
– Öncelikle yaşadığınız süreci aktarır mısınız?
– Biz içerideki baskıya, mobbinge ve tutanak tehdidine karşı sendikalı olmak istedik.
Asgari ücretle çalıştırılıyoruz. Burada çok yeni arkadaşlarımız da var, ben yeni işe başladım ama deneyimli arkadaşlarla da aynı ücreti alıyoruz. Bizi sürekli mesaiye kalmaya zorluyorlar, aslında kalmamızı gerektirecek bir şey yok ortada. Günde on saat çalışıyoruz. Normalde bir saatin mesai olarak geçmesi gerekiyor ama ücretimize yansımıyor. Bu çalışma zorluklarına karşı sendikalı olmak istedik.
İki ay içeride sendikal faaliyet yürütüyorduk. Sendika, 26 Temmuz’da yetkiyi aldı ve yetki için fabrika önüne geldi. Bundan bir gün önce 21 arkadaşımız daralma gerekçesiyle işten çıkarıldı. Ardından geçen pazartesi günü Sunny yönetimi 50 kişiyi daha işe aldı. Daralma gerekçesiyle atılan işçilerin tamamen sendikal gerekçelerden atıldığını anlıyoruz buradan.
– İşten atmalar ve baskı devam ediyor mu?
– Bizim çalıştığımız telefon bölümünde böyle bir baskı yok. Çoğunluğu sendika üyesi olduğu için, sendika yetkiyi telefon bölümünden almış oldu. Televizyon bölümündeki arkadaşlarımıza baskı uygulanıyormuş, sendikalı oldukları için. İki kişinin yanyana gelmesi bile onlar için büyük bir rahatsızık uyandırıyormuş. Zaten vardiyada çalıştığımızda güvenlik görevlileri içerde volta atıyorlar, güvenlik “kim ne konuşuyor?” diye izliyor, şefler de yanyana gelip konuşmamızı engellemeye çalışıyor.
– İçerideki çalışma koşulları nasıl?
– Telefon bölümünde telefon parçalarını yerleştiriyoruz. Bu bölümde ağırlıklı olarak kadınlar çalışıyor. Bir banda işçi yerleştireceklerse özellikle kadın yerleştiriyorlar. Zaten bunu her kadının yapabileceği söyleniyor.
Üretimin serileşmesi için tuvaletleri kapatıyorlar!
– Siz neler yaşadınız, neden işten çıkarıldınız?
– Ben yaklaşık bir buçuk yıldır burada (Sunny’de) çalışıyorum. Geldiğimizden bir yıl sonra herkese belli bir miktar zam yapacaklarını söylediler. Bir yıl dolduktan sonra ben dahil bir sürü arkadaşım zam istedik fakat zam sözü yerine getirilmedi. Üstelik teknik bölümdeki arkadaşlar olarak ağır şartlarda çalışıyoruz. Mesela teknikteki arkadaşlar olarak doksan sekiz saat mesai yaptığımızı dahi hatırlıyoruz.
Dört ay boyunca en az 50-60 saat mesai yapıyorduk. Bunun üzerine yıpranma payı da almıyoruz. Mesailer, en az ücrette, asgari ücrette yatırılıyor. Ayrıca yıllık izinlerimizi istediğimiz zaman kullanamıyorduk. Geçen kış yollar kapandığı için buraya servis gönderemediler, işe gidemediğimiz iki günü yıllık izinlerimizden kestiler. Aynı şey sayımlarda da oluyor. Sayımlara belli başlı elemanlar geliyor. Şefler gelirken diğer operatörlere yıllık izin verip izinlerinden kullandırtıyorlar.
Şu ana dek senelik iznimden beş gün kullandım. Geri kalan yıllık iznim ise iki gün çünkü diğer izin günlerimi fabrika kullandı. Bunun yanısıra fabrikada ilk iki saat üretimin serileşmesi için tuvaletleri kapatıyorlar. Tuvaletin kapanmasından rahatsızlık duyan, belli başlı rahatsızlıkları olan arkadaşlarımız var. Buna karşı çıkmaya çalışıyoruz ama kimse dinlemiyor, bir yanıt alamıyoruz yönetimden. Ayrıca çalıştığımız bölüm kapalı, güneş görmeyen bir yer, sigara içen yahut astımı olan, hava almak isteyen arkadaşlarımız içeride zorlanıyor.
Klimalarımız vardı fakat iki aydır bu sıcakta çalışmıyorlar. Depo bölümümüz vardı mesela, soğuktu ve insanlar üşütüyorlardı ancak zor izin alınabiliyordu. Mobbing uygulandığı, zam yapılmadığı, mesaiye zorunlu bıraktıkları, ikramiye vermedikleri için bunları kaldıramayıp kabul etmeyerek, sendikaya başvurduk.
Daha öncesinde de sendika çalışmaları olmuş ve işten çıkarımlar olmuştu. Adı duyulmuştu, Esenyurt Belediyesi İş Bulma Merkezi (ESBİM) işçi yorumları kapatılmıştı. İşten çıkarılanlar yorum yapamıyordu. Beş yıldır beraber çalıştığımız arkadaşlarımız vardı, 6 kişi haklarını alamadan çıkışları verilmişti, mahkemeye başvurmuşlardı, mahkemeleri halen devam ediyor. Tazminat verilmeyen arkadaşlarımızdan iki ay çalıştırılıp işten çıkartılanlar var.
Bayağı kötü çalıştırma koşulları var bu fabrikanın, biz de buna karşılık sendikaya başvurduk yasal olarak. 21 arkadaş işten çıkartıldı, sendikadan da destek geldi ve mahkeme süreci başlatıldı.
Daha önce de girişimler oldu!
– Diğer bölümlerde sendikalaşma süreci devam ediyor mu?
– Diğer bölümlerde bizden daha kötü mobing uygulandığı için bizde şeflerimiz bunlara göz yummadılar. Bir bölüm şefimiz vardı, yönetime gitti, konuştu. Zam için ve en sonunda “Ben bunlarla uğraşamam” dediği için işten çıktı. Şeflerimiz yardımcı oldu, sendikalaşmamız için, ondan dolayı bizim sendikalaşmamız şanslı gitti. Daha önce de girişimler olmuştu ama mavi yakayla olmuyor bu işler. Şeflerin desteği de olmalı.
Ayrıca Atmaca Bilgisayar olarak geçiyor ama Atmaca Elektronik-Sunny Elektronik olarak iki ayrı firma daha var bu binada. Onların sayıları bizden biraz daha yüksek olduğu için onlar da bu örgütlenme biraz daha zor oluyor. Şefler de ağır baskı uyguladıkları için, biraz da yönetim yanlısı oldukları için biraz daha zor oluyor. Bazı arkadaşlar başlamışlar bu işe ve hemen işten çıkartılmışlar, işçiler bundan bayağı korkmuşlar.
Onlar bizim gibi genç değiller, aileleri var, çocuğu var. Biraz daha fazla korkuları var, sendikalaşmaktan korkuyorlar.
