TÜİK’in yayımladığı son raporda işsiz sayısı azalırken, DİSK’in raporuna göre işsiz sayısı 2 milyon arttı.
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), işsizlik ve istihdamın görünümü raporunu yayınladı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yayınladığı son raporda işsiz sayısı azalırken DİSK-Ar’ın yayınladığı rapor bunun tam tersini söylüyor. DİSK-Ar’ın raporuna göre Geniş tanımlı işsizlik sayısı pandemi öncesine göre 2 milyon arttı. Geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyon 387 bine ulaştı. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 22,4 iken bu oran kadınlarda yüzde 29.
Kadın işsizliğinde salgının etkileri devam ediyor
Kadın işsizliği tüm işsizlik türlerinde en yüksek kategori olarak görülmeye devam ediyor. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 9,5 iken kadınlarda yüzde 13,8’e yükseldi. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 10,3 puandır.
Salgının işgücü piyasaları üzerindeki etkileri devam ediyor. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 17 Ocak 2022’de yayımladığı Dünyada İstihdam ve Sosyal Görünümü 1 adlı çalışmasında salgından kadınların ve gençlerin en kötü etkilenenler arasında yer aldığı, bu sebeple toparlanmanın en yavaş yine bu gruplarda gerçekleşeceği belirtiliyor. Salgın sonrası kadın işgücündeki toparlanmanın erkek işgücüne göre daha yavaş olacağı ifade ediliyor. Salgının kadın işgücü üzerindeki etkisi daha ciddi bir biçimde sürmeye devam ediyor.
Mayıs 2022 HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori bu ay da yüzde 29,0 ile geniş tanımlı kadın işsizliği oldu
Geniş ve dar tanımlı işsizlik arasındaki fark açılıyor
Türkiye’de 2018 Eylül’de başlayan ekonomik kriz ve 2020 Mart ayından bu yana yaşanan salgınının da etkisiyle işgücü piyasası dışına çıkış eğilimi artıyor. Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak dar ve geniş tanımlı işsizlik oranları arasındaki fark giderek açılıyor. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti. Mayıs 2022’de ise dar tanımlı işsizlik yüzde 10,9 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 22,4 olarak gerçekleşti
Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni salgın dönemindeki işten çıkarma yasağının dar tanımlı işsizliği sınırlı düzeyde tutmuş olması ve işbaşında olunan sürenin azalmasıdır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik fırlamıştır.
İşsizlikle mücadele önerileri
“Herkesin çalışması için, herkesin daha az çalışması” ilkesi doğrultusunda haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir.
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “insana yaraşır iş” yaklaşımı temelinde herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalıdır.
İş Yasasının 25/II. Maddesi yeniden düzenlenmeli ve keyfi işten çıkarmalar sona ermelidir.
İşsizlik sigortası ödeneğinden yararlanma koşulları ve ödenek miktarı iyileştirilmelidir.
İşsizlik Sigortası Fonu’nun amaç dışı kullanımına son verilmelidir. Fon’dan işverenlere dönük teşvik ve destekler sona erdirilmelidir.
İstihdam artışlarında kamunun payı dikkate değerdir. Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve güvencesiz çalışma biçimleri yerine, kadrolu ve güvenceli istihdam artışının sağlanması yaşamsal önemdedir. Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalı ve kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır.
İşbaşında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmelidir.
Uluslararası çalışma normları doğrultusunda herkese en az bir ay ücretli yıllık izin hakkı tanınmalıdır.
Sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı güvence altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğinin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, ev içi bakım hizmetleri devletin gereken nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetlerini sağlaması ile kadının üzerinden alınmalıdır.
